Thơ Louis Aragon

Louis Aragon (3 tháng 10 năm 1897 – 24 tháng 12 năm 1982) – nhà thơ, nhà văn, nhà chính trị Pháp, thành viên của Viện hàn lâm Goncourt.

Tiểu sử:
Louis Aragon sinh ở Paris, là con ngoài giá thú của Marguerite và Andrieux. Học Đại học Y ở Paris. Sau này, Aragon chọn bút danh cho mình lấy tên của một vùng đất lịch sử ở Tây Ban Nha. Thời trẻ Aragon gần gũi với các nhóm Dada và Surrealism. Năm 1927 gia nhập Đảng Cộng sản Pháp và tích cực tham gia các hoạt động báo chí. Năm 1932 cùng đoàn các nhà văn Quốc tế đến thăm vùng Ural của Liên Xô. Ấn tượng của chuyến đi này được Aragon thể hiện trong tập thơ Hourra l'Oural, (Hoan hô Ural, 1934). Vợ của Aragon là Elsa Triolet, một cô gái Liên Xô gốc Do Thái. Elsa Triolet là chị gái của Lilya Brich, vợ của nhà thơ Nga nổi tiếng Vladimir Mayakovsky, bản thân Elsa Triolet cũng là một nhà văn nổi tiếng.

Thời kỳ Thế chiến II, Aragon tham gia phong trào Kháng chiến, là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào này. Các tập thơ Le Crève-Cœur, (Dao trong tim, 1941); Les Yeux d'Elsa, (Đôi mắt Elsa, 1942); thể hiện lòng yêu nước và sự quay về với những đề tài tình yêu cổ điển. Ngoài thơ ca, Aragon còn là một nhà văn nổi tiếng với nhiều tác phẩm có giá trị về những vấn đề của văn học hiện đại. Louis Aragon mất ở Paris năm 1982.

Tác phẩm:

Văn xuôi:

*Anicet ou le Panorama, 1921

*Les Aventures de Télémaque, 1922
*Le Libertinage, 1924
*Le Paysan de Paris, 1926
*Le Con d’Irène, 1927 (sous le nom d’Albert de Routisie)
*Les Cloches de Bâle, 1934 («Le Monde réel»)
*Les Beaux Quartiers, 1936 («Le Monde réel»), Prix Renaudot
*Les Voyageurs de l’Impériale, 1942 («Le Monde réel»)
*Aurélien, 1944 («Le Monde réel»)
*Servitude et Grandeur des Français. Scènes des années terribles, 1945
*Les Communistes (6 volumes), 1949—1951 et 1966—1967 («Le Monde réel»)
*La Semaine Sainte, 1958
*La Mise à mort, 1965
*Blanche ou l’oubli, 1967
*Henri Matisse, roman, 1971
*Théâtre/Roman, 1974
*Le Mentir-vrai, 1980
*La Défense de l’infini, 1986
*Les Aventures de Jean-Foutre La Bite, 1986

Thơ:
*Le Musée Grévin, publié sous le pseudonyme de François la Colère
*La rose et le réséda
*Feu de joie, 1919
*Le Mouvement perpétuel, 1926
*La Grande Gaîté, 1929
*Persécuté persécuteur, 1930—1931
*Hourra l’Oural, 1934
*Le Crève-Cœur, 1941
*Cantique à Elsa, 1942
*Les Yeux d’Elsa, 1942
*Brocéliande, 1942
*Le Musée Grevin, 1943
*La Diane Française, 1945
*En étrange pays dans mon pays lui-même, 1945
*Le Nouveau Crève-Cœur, 1948
*Le Roman inachevé, 1956
*Elsa, 1959
*Les Poètes, 1960
*Le Fou d’Elsa, 1963
*Il ne m’est Paris que d’Elsa, 1964
*Les Chambres, poème du temps qui ne passe pas, 1969

TÌNH HẠNH PHÚC KHÔNG HỀ CÓ

Con người chẳng có quyền gì. Không ở trong sức mạnh
Không ở trong tim, trong sự yếu đuối của mình
Khi giang rộng vòng tay – thì tai họa đứng sau lưng
Xiết chặt vào lòng – là giết mình mãi mãi
Sự hành hạ con người đôi cánh rộng mở ra
Tình hạnh phúc không hề có.

Bị tước mất vũ khí, đời người lính còn gì
Khi người ta đem đặt thứ khác vào số phận
Mỗi buổi sáng thức giấc thấy đời trống vắng
Rồi chờ đợi buổi chiều với một nỗi buồn thương
Không cần nước mắt đâu. Đó là cuộc đời anh
Tình hạnh phúc không hề có.

Tình của anh và nỗi đau, nỗi đau đớn của anh
Như con chim bị thương, em trong tim anh đó
Anh và em bước đi dưới ánh mắt thiên hạ.
Anh bện vào những lời rồi nhắc lại những lời anh
Vì đôi mắt của em mà người ta xin chết sẵn sàng
Tình hạnh phúc không hề có.

Không, ta đã muộn màng để học cách sống từ đầu
Cứ để cho hai con tim trong buổi chiều cùng đau khổ
Cần đau đớn để cho bài ca sinh hạ
Và lòng thương, khi đám cháy đã không còn
Cần thổn thức để cùng cây đàn ghi ta hát lên
Tình hạnh phúc không hề có.

Không có trên đời tình yêu mà không biết đến đau thương
Không có trên đời tình yêu mà khổ đau không mang đến
Không có trên đời tình yêu mà không sống bằng đau đớn
Và anh cũng như em, vẫn yêu đất nước quê hương
Không có tình yêu mà không có nước mắt, đau buồn
Tình hạnh phúc không có nhưng tình vẫn sống
Và đâu phải vì điều này mà anh hết yêu em.

Il n’y a pas d’amour heureux

Rien n’est jamais acquis à l’homme. Ni sa force
Ni sa faiblesse ni son coeur. Et quand il croit
Ouvrir ses bras son ombre est celle d’une croix;
Et quand il croit serrer son bonheur il le broie.
Sa vie est un étrange et douloureux divorce;
Il n’y a pas d’amour heureux.

Sa vie, elle ressemble à ces soldats sans armes
Qu’on avait habillés pour un autre destin.
A quoi peut leur servir de ce lever matin
Eux qu’on retrouve au soir désoeuvrés incertains.
Dites ces mots ma vie et retenez vos larmes;
Il n’y a pas d’amour heureux.

Mon bel amour mon cher amour ma déchirure
Je te porte en moi comme un oiseau blessé
Et ceux-là sans savoir nous regardent passer
Répétant après moi les mots que j’ai tressés
Et qui pour tes grands yeux tout aussitôt moururent
Il n’y a pas d’amour heureux.

Le temps d’apprendre à vivre il est déjà trop tard
Que pleurent dans la nuit nos coeurs à l’unisson
Ce qu’il faut de malheur pour la moindre chanson
Ce qu’il faut de regrets pour payer un frisson
Ce qu’il faut de sanglots pour un air de guitare
Il n’y a pas d’amour heureux.

Il n’y a pas d’amour qui ne soit douleur.
Il n’y a pas d’amour dont on ne soit meurtri.
Il n’y a pas d’amour dont on ne soit flétri.
Et pas plus que de toi l’amour de la patrie
Il n’y a pas d’amour qui ne vive de pleurs.
Il n’y a pas d’amour heureux.
Mais c’est notre amour à tous les deux.


SAO CÁ ĐEN

Bầu trời xanh soi mình trên dòng nước
Một con thuyền trên sóng nước tròng trành
Con thuyền nghiêng, nghiêng hẳn về một bên
Người đánh cá khỏa chân trên dòng nước.
Ánh mặt trời vàng, lăn tăn gợn nước
Khi thuyền ghé vào lớp cát tận cùng
Người vẽ những tia sáng tối đan xen
Ngày giấu mình sâu trong làn nước biếc
Trong mắt Thiên ngư đọng một nỗi buồn.

Les Poissons noirs

La quille de bois dans l’eau blanche et bleue
Se balance a peine Elle enfonce un peu
Du poids du pecheur couche sur la barge
Dans l’eau bleue et blanche il traine un pied nu
Et tout l’or brise d’un ciel inconnu
Fait au bateau brun des soleils en marge
Filets filets blonds filets filets gris
Dans l’eau toute bleue ou le jour est pris
Les lourds poissons noirs revent du grand large.

ĐÔI MẮT ENXA

Anh uống đã hạnh phúc trong đôi mắt sâu thẳm của em
Thấy tất cả mặt trời cũng đến đây chiêm ngưỡng
Vì đôi mắt này mà đã chết đi bao nhiêu tuyệt vọng
Trong đôi mắt sâu anh đánh mất trí nhớ của mình.

Trong bóng của bầy chim, biển cả dậy sóng lên
Và trong ngày đẹp trời đôi mắt em thay đổi
Hè may áo cho thiên thần từ những làn mây rối
Trời ở đâu xanh hơn như lúa mạch trên đồng.

Những ngọn gió vô vọng xua nỗi buồn thiên thanh
Đôi mắt em sáng hơn khi mắt tuôn dòng lệ
Đôi mắt em trước cơn mưa với trời xanh ghen tỵ
Kính không đâu xanh bằng nơi kính vỡ viền xanh. 

Bảy nỗi đau Đức Mẹ* làm ánh sáng ẩm ướt hơn
Bảy thanh kiếm xuyên vào giữa tâm bao màu sắc
Ngày buồn nhất đến giữa những dòng nước mắt
Mắt đen đã xanh hơn khi cảm thấy nỗi đau buồn.

Hai con mắt xanh thắm như hai mặt nước hồ
Làm tái hiện sự diệu kỳ trong cái ngày Đạo sĩ
Đã bồi hồi khi nhìn thấy ngôi nhà của Chúa
Và ba áo choàng treo trên máng cỏ Mẹ Maria.

Chỉ cần một bờ môi là đủ cho cả mùa xuân
Để nói lên những lời, để hát lên bao câu hát
Nhưng cả triệu triệu ngôi sao, một bầu trời quá chật
Cần đôi mắt em, cần những bí mật của mắt em.

Khi đứa bé nhìn tấm hình, nó mới lạ lùng chưa
Đôi mắt nó mở to nhưng cũng không đến nỗi
Như đôi mắt em, không biết rằng em có dối
Đôi mắt mở ra như hoa dại nở dưới mưa. 

Tia chớp ẩn mình trong oải hương lấp lánh
Nơi lũ côn trùng đang chối bỏ yêu thương
Giữa bao vì tinh tú anh đánh mất con đường
Như người thủy thủ chết chìm trong tháng tám.

Anh lấy ra từ quặng mỏ chất ra-đi-um
Dù cho bàn tay anh bị thiêu trong lửa cháy
Một trăm lần thiên đường đánh mất rồi trở lại
Đôi mắt em là Peru, là Ấn Độ, Hồng Kông.

Và nếu như một ngày vũ trụ nổ tung ra
Và con tàu của anh mắc kẹt vào bãi đá
Thì anh sẽ vẫn thấy sáng ngời trên biển cả
Đôi mắt Enxa, đôi mắt Enxa, đôi mắt Enxa.
________________

*Bảy nỗi đau của Đức Mẹ - 1.Giêsu cắt bao qui đầu. 2.Hành trình đế Ai Cập. 3.Giêsu 12 tuổi bị lạc trong đền. 4. Giêsu vác thập ác lên Can-vê. 5.Giêsu bị đóng đinh. 6.Hạ xác Giêsu xuống khỏi thập ác. 7.An táng Giêsu trong mộ.

Les Yeux d'Elsa

Tes yeux sont si profonds qu'en me penchant pour boire
J'ai vu tous les soleils y venir se mirer
S'y jeter à mourir tous les désespérés
Tes yeux sont si profonds que j'y perds la mémoire

À l'ombre des oiseaux c'est l'océan troublé
Puis le beau temps soudain se lève et tes yeux changent
L'été taille la nue au tablier des anges
Le ciel n'est jamais bleu comme il l'est sur les blés

Les vents chassent en vain les chagrins de l'azur
Tes yeux plus clairs que lui lorsqu'une larme y luit
Tes yeux rendent jaloux le ciel d'après la pluie
Le verre n'est jamais si bleu qu'à sa brisure

Mère des Sept douleurs ô lumière mouillée
Sept glaives ont percé le prisme des couleurs
Le jour est plus poignant qui point entre les pleurs
L'iris troué de noir plus bleu d'être endeuillé

Tes yeux dans le malheur ouvrent la double brèche
Par où se reproduit le miracle des Rois
Lorsque le coeur battant ils virent tous les trois
Le manteau de Marie accroché dans la crèche

Une bouche suffit au mois de Mai des mots
Pour toutes les chansons et pour tous les hélas
Trop peu d'un firmament pour des millions d'astres
Il leur fallait tes yeux et leurs secrets gémeaux

L'enfant accaparé par les belles images
Écarquille les siens moins démesurément
Quand tu fais les grands yeux je ne sais si tu mens
On dirait que l'averse ouvre des fleurs sauvages

Cachent-ils des éclairs dans cette lavande où
Des insectes défont leurs amours violentes
Je suis pris au filet des étoiles filantes
Comme un marin qui meurt en mer en plein mois d'août

J'ai retiré ce radium de la pechblende
Et j'ai brûlé mes doigts à ce feu défendu
Ô paradis cent fois retrouvé reperdu
Tes yeux sont mon Pérou ma Golconde mes Indes

Il advint qu'un beau soir l'univers se brisa
Sur des récifs que les naufrageurs enflammèrent
Moi je voyais briller au-dessus de la mer
Les yeux d'Elsa les yeux d'Elsa les yeux d'Elsa

ANH LÀ GÌ NẾU CHẲNG CÓ EM 

Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.

Anh nhận thức ra cuộc đời là bởi do em
Nhờ em mà anh nhìn đời bằng đôi mắt khác
Anh học em như người ta uống nguồn nước mạch
Để những ngôi sao xa cũng nhìn thấy rõ ràng
Như ở người qua đường biết nắm bắt câu hát
Anh học được ở em dù ngay cả cơn run.

Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.

Anh học ở em mọi điều, rằng anh giờ đây
Giữa buổi ban trưa trời xanh thắm như vầy
Rằng hạnh phúc không phải ngọn đèn nơi quán rượu
Em cầm lấy tay anh giữa Địa ngục thời hiện đại
Nơi con người đã không còn biết nghĩa chung đôi
Em cầm tay anh như người yêu sung sướng nhất đời. 

Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.

Ai nói về hạnh phúc thường đôi mắt buồn bã
Tiếng thở than đời với tuyệt vọng chua cay
Như dây đàn đứt trên tay người nghệ sĩ
Nhưng tôi xin nói rằng hạnh phúc tồn tại
Không phải ở trong mơ, không phải trên mây
Mà ở nơi đây! Ngay trên mặt đất này. 

Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.

Que serais-je sans toi

Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre 
Que serais-je sans toi qu'un coeur au bois dormant 
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre 
Que serais-je sans toi que ce balbutiement.

J'ai tout appris de toi sur les choses humaines 
Et j'ai vu désormais le monde à ta façon 
J'ai tout appris de toi comme on boit aux fontaines 
Comme on lit dans le ciel les étoiles lointaines 
Comme au passant qui chante on reprend sa chanson 
J'ai tout appris de toi jusqu'au sens du frisson.

Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre 
Que serais-je sans toi qu'un coeur au bois dormant 
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre 
Que serais-je sans toi que ce balbutiement.

J'ai tout appris de toi pour ce qui me concerne 
Qu'il fait jour à midi qu'un ciel peut être bleu 
Que le bonheur n'est pas un quinquet de taverne 
Tu m'as pris par la main dans cet enfer moderne 
Où l'homme ne sait plus ce que c'est qu'être deux 
Tu m'as pris par la main comme un amant heureux.

Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre 
Que serais-je sans toi qu'un coeur au bois dormant 
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre 
Que serais-je sans toi que ce balbutiement.

Qui parle de bonheur a souvent les yeux tristes 
N'est-ce pas un sanglot de la déconvenue 
Une corde brisée aux doigts du guitariste 
Et pourtant je vous dis que le bonheur existe 
Ailleurs que dans le rêve ailleurs que dans les nues 
Terre terre voici ses rades inconnues.

Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre 
Que serais-je sans toi qu'un coeur au bois dormant 
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre 
Que serais-je sans toi que ce balbutiement.

NGỦ CHUNG

Dù buổi tối, buổi đêm, buổi sáng, buổi chiều
Dù thiên đàng hay ở nơi địa ngục 
Dù ngày thứ hai hay ngày chủ nhật
Hai đứa mình vẫn sống để mà yêu.

Ngày hôm qua anh đã nói với em
Rằng chúng mình sẽ ngủ chung em nhé
Ngày hôm qua, rồi ngày mai vẫn thế
Không nơi nao anh còn phải đi tìm. 

Anh đặt tim mình vào bàn tay em
Hai con tim sẽ hòa chung nhịp đập
Dù thời gian trên đầu ta bay lướt
Thì hai đứa mình vẫn cứ ngủ chung.

Thời gian trôi vẫn đằm thắm cuộc tình
Tấm màn che trên đầu ta vẫn sáng
Anh ôm em vào lòng rất đằm thắm
Và yêu em, như ngày ấy, vẫn run.

Đến một ngày em còn nói rằng yêu
Thì chúng mình sẽ còn ngủ với nhau.

Nous dormirons ensemble

Que ce soit dimanche ou lundi
Soir ou matin minuit midi
Dans l’enfer ou le paradis
Les amours aux amours ressemblent

C’était hier que je t’ai dit
Nous dormirons ensemble
C’était hier et c’est demain
Je n’ai plus que toi de chemin

J’ai mis mon cœur entre tes mains
Avec le tien comme il va l’amble
Tout ce qu’il a de temps humain
Nous dormirons ensemble

Mon amour ce qui fut sera
Le ciel est sur nous comme un drap
J’ai refermé sur toi mes bras
Et tant je t’aime que j’en tremble

Aussi longtemps que tu voudras
Nous dormirons ensemble