Thơ Joachim du Bellay

Joachim du Bellay (1522 – 1 tháng 1 năm 1560) – nhà thơ Pháp, thành viên nhóm Pléiade, được coi là một trong những nhà cải cách ngôn ngữ thơ ca Pháp thế kỷ XVI.

Tiểu sử
Joachim du Bellay sinh ở Lire, gần Angers (Pháp). Năm 1547 gặp Pierre de Ronsard, chủ soái nhóm Pléiade, đã từ chối chức vụ cao trong giáo hội để theo nghiệp thơ ca. Ông là tác giả của tác phẩm nổi tiếng: "La défense et l’illustration de la langue française" (Bảo vệ và phát triển tiếng Pháp), được coi là tuyên ngôn của nhóm Pléiade. Tác phẩm này đề ra phương hướng phát triển của thơ ca mới, phê phán thứ thơ bắt chước phong cách các nhà thơ cổ và sử dụng ngôn ngữ Latin. 

Joachim du Bellay là nhà thơ có công lớn trong việc làm giàu ngôn ngữ thơ ca Pháp, trong việc sáng tạo ra những thể loại thơ mới như ode, bi ca, sử thi… Ông cũng là tác giả của tác phẩm thơ châm biếm đầu tiên trong thơ Pháp: "Le poète courtisan".

Tuy vậy, nhiều tác phẩm của Joachim du Bellay vẫn ngược lại với lý thuyết mà ông đề cao. Người ta vẫn chỉ ra nhiều chỗ ông mô phỏng thơ cổ và sử dụng ngôn ngữ thơ Latin trong những tác phẩm đáng kể nhất. Đây cũng là đặc điểm của cả nhóm Pléiade.
Joachim du Bellay mất ở Paris năm 38 tuổi.

Tác phẩm:
- Ô-liu (L’Olive, Recueil de poesies, 1549), thơ 
- Thơ trữ tình (Vers lyriques), thơ 
- Poemata (Poemata) tập thơ bằng tiếng Latin 
- Nhà thơ cung đình (Pote courtisan, 1559), thơ châm biếm 
- Lời nói (Discours), văn xuôi 
- Luyến tiếc (Regrets), văn xuôi
- Roma cổ đại (Antiquités), văn xuôi 
- Trò chơi dân dã (Divers jeux rustiques), văn xuôi 
- Giữ gìn và ca ngợi tiếng Pháp (La défense et l’illustration de la langue françoise), văn xuôi

Thư mục
*L’Olive, Recueil de poésies
*Divers poèmes
*Les amours
*Antiquités de Rome
*Les Regrets; Jeux rustiques
*La défense et l’illustration de la langue françoise, choix, notice biographique et bibliographique par A. Séché, 1908
*Divers jeux rustiques et autres œuvres politiques, publ. sur l’éd. originale de 1558 et augm. des lettres de l’auteur avec notice de G. Colletet, bibliographie et notes par A. van Bever, 1912
*Œuvres poétiques, 5 vv., publ. par H. Chamard, 1919-1923 (Société des Textes Français Modernes)
*Divers jeux rustiques, éd. crit., publ. par H. Chamard, 1923.

Sonnê XLIV

Ông thầy thuốc chữa cơn sốt run
Bằng cách đắp lên người khăn ấm
Còn cơn sốt tình yêu khô và nóng
Chỉ dịu đi khi thỏ thẻ với tình.

Bếp lửa cháy em thổi nước vào trong
Thì ngọn lửa càng bốc lên vùn vụt
Ngọn lửa kia nếu em muốn dập
Cần phải đem dội nước bằng thùng.

Trong tình yêu bằng cách ấy được chăng?
Anh đã từng thử bằng cách như vậy
Tại vì sao không được hở ma Dame.

Càng cố sức dập ngọn lửa tình
Thì anh càng yêu em say đắm
Và không muốn ai dập lửa giùm anh!


XCI

Hãy trả lại cho vàng màu sắc
Màu sắc từng say đắm lòng tôi
Hãy trả về cho phương Đông châu ngọc
Tia sáng của mắt trả lại mặt trời.

Trả cho hoạ sĩ – nét mặt đầy bí ẩn
Cho Diana – bộ ngực, đôi má - thần bình minh
Trả cho thần chiến tranh – vầng trán rộng
Trả lại Eva – lời di huấn tinh ranh.

Ngọn lửa tình yêu hãy trả lại cho tình
Cho thần sắc đẹp – vẻ tuyệt vời hình thể
Trả cho những bầu trời – vẻ hoàn mỹ.

Trả cho san hô cái miệng màu xanh
Trả về cho đá - như đá những con tim
Vẻ quỉ quyệt màu đen – trả về cho sư tử.

XCVII

Trong nắng hè tuyệt đẹp hoa hồng
Khi hoa trắng trong như tuyết
Và nhẹ nhàng toả ra hơi mát
Trên cành, từ vết cắt màu xanh.

Màu trắng này tất cả đều thở bằng
Tất cả cúi đầu trước hoa cảm tạ
Khẽ chạm vào cành hoa con thú sợ
Thế là con thú chạy vòng quanh.

Nhưng người ta đem bẻ cành hoa
Thì hoa buồn bã, não nề
Rồi hoa trở về cát bụi…

Bông hoa của tôi người ta đoạt lấy
Còn tôi bay trong mộng, trong mơ
Chốn xa xôi, rồi kết thúc trong thơ.

V

Những người đang yêu thích hát về tình
Người háo danh đi tìm sự vinh quang
Quan cận thần thì chỉ ưa nịnh hót
Để làm tăng thêm tài sản cho mình.  

Nhà khoa học lo miệt mài ngày đêm
Nhà linh mục rao giảng về đạo đức
Người mê rượu chè chỉ thích nhậu nhẹt
Người ước mơ thích viết truyện ngụ ngôn.

Người xét nét ưa bới lông tìm vết
Để bắt bẻ và vu khống kẻ thù
Người dũng cảm thích xông vào trận mạc.

Mọi công việc nhà thơ làm được hết
Trên đời này bất hạnh chỉ mình ta
Chỉ viết lách là điều ta làm được.

XXXI

Phước cho ai như Ulysse từng du hành
Hay kẻ đoạt bộ lông cừu thần thánh 
Rồi trở về sống cuộc đời trọn vẹn 
Ở quê hương mình, giữa những người thân. 

Còn tôi bao giờ mới thấy ngôi làng 
Khói bếp bay lên trong chiều bảng lảng
Bao giờ thấy lại ngôi nhà thấp vắng
Thấy vùng đất tôi vẫn gọi quê hương?

Tôi yêu quí ngôi nhà của tổ tiên
Hơn cung điện, hơn lâu đài La Mã
Yêu gạch hồng hơn đá quý hoa văn 

Dù sông Loire không phải Tybre Latin 
Dù núi Liré không phải núi Palatin
Nhưng lòng tôi mến thương hơn tất cả.

XCIV 

Phước cho ai tung hoành nơi trận mạc
Mà không bị bắt, cũng chẳng bị thương
Phước cho ai không phản bội quê hương
Dù vẫn sống cuộc đời nơi đất khách. 

Phước cho ai không sợ lời ghen ghét
Chỉ nịnh Giáo hoàng và sống vô tư
Không giết chóc mà có quyền thưởng thức
Mũ đỏ hay là chìa khóa thánh Pierre!

Phước cho ai giữa biển không gặp gì
Phước cho ai trong nhà luôn có khách
Phước cho ai cả đời không làm ác 

Phước cho ai kho báu luôn giữ được
Vợ thủy chung, nhưng còn hạnh phúc hơn
Ai không hói đầu, sống ba năm ở thành Rôm.